Spotkanie przedstawicieli poradni prawnych

• 

Szczegóły

środa, 22 stycznia 2003

Sprawozdanie ze spotkania przedstawicieli Uniwersyteckich Poradni Prawnych Centrum Organizacji Pozarządowych "Centrum Szpitalna", 14 grudnia 2002 r.

Gospodarzem spotkania był Filip Czernicki, Prezes Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych. Słowo wstępne na temat działalności oraz dotychczasowych osiągnięć FUPP przedstawił gospodarz, a następnie zaproponował, aby w pierwszej części spotkania wprowadzeniem do dyskusji były wystąpienia zaproszonych gości na temat działalności poszczególnych klinik. Prezentację prowadził Członek Zarządu FUPP, Paweł Wiliński.

• Pan Andrzej Kozioł, student, członek ELSA Słubice, opowiedział o powoływanej właśnie klinice na Uniwersytecie "Viadrina". Organizatorzy kliniki są w trakcie rozmów z asystentami, którzy mieliby zostać koordynatorami sekcji. Pan Kozioł przedstawił również ciekawy pomysł utworzenia sekcji prawa niemieckiego, która wydaje się być niezbędna w Słubicach ze względu na przejście graniczne, które tam się znajduje.
• Pan Tomasz Ciechanowski, student prawa z Uniwersytetu w Rzeszowie, opowiedział o zasadach przyjmowania studentów do rzeszowskiej kliniki. Wymagana minimalna średnia ocen ze studiów to 4.0. W tym roku przyjęto ok. 50 osób spośród 100 chętnych. Działają trzy sekcje: administracyjna, karna i cywilna. Nie ma stałych koordynatorów sekcji, studenci na konsultacje chodzą na dyżury do asystentów. Klinika pozyskuje klientów poprzez reklamę w mediach lokalnych. Do dnia dzisiejszego od początku listopada br. przyjęto ok. 100 petentów. Klinika boryka się z problemami lokalowymi i w związku z tym oczekuje pomocy od FUPP, której przedstawiciel mógłby spotkać się z dziekanem w tej sprawie.
• Pani Magdalena Gołowkin-Hudała z Międzywydziałowego Instytutu Prawa i Administracji z Opola, mówiła o zasadach funkcjonowania tamtejszej kliniki. Dzięki współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Dzieci, klienci są przyjmowani w siedzibie Towarzystwa. Klinika ma charakter koła naukowego i specjalizuje się głównie w prawie rodzinnym. W klinice jest 20 studentów, którzy mają cotygodniowe dyżury. W minionym roku akademickim było ok. 250 spraw. Plany na przyszłość to cztery sekcje: karna, cywilna, pracy i prawa międzynarodowego prywatnego, nad którymi ma czuwać tzw. biuro ekspertów. W planach jest również wprowadzenie kliniki jako przedmiotu fakultatywnego. Klinika w Opolu ma szanse na wsparcie ze strony miasta (m.in. darowizna książek). [Międzywydziałowy Instytut Prawa i Administracji z Opola może nadawać jedynie tytuł magistra administracji, w związku z powyższym wywiązała się dyskusja, jak ten problem to pogodzić z zapisem w statucie FUPP, mówiącym wyraźnie o wymogu nadawania przez uczelnie, które chcą prowadzić Kliniki Prawa, tytułu magistra prawa i administracji. Zarząd FUPP nie chce jednak zamykać drogi do współpracy z poradnią w Opolu, a cała kwestia pozostaje otwarta.]
• Prof. dr hab. Eugeniusz Bojanowski wraz ze studentką Izabelą Jedynak opowiadali o początkach działalności kliniki na Uniwersytecie w Gdańsku. Klinika została zarejestrowana w czerwcu br. jako interdyscyplinarne koło naukowe. Faktyczne rozpoczęcie działalności nastąpi na przełomie lutego i marca 2003 r. Statut przewiduje trzy sekcje: cywilną, prawa pracy i administracyjną. Każda sekcja będzie liczyła 15 studentów, którzy będą prowadzić góra dwie sprawy jednocześnie. Nad poszczególnymi sekcjami nadzór będą sprawować opiekunowie, co najmniej magistrowie. Do kliniki będą mogli przystąpić tylko studenci, którzy zaliczą wykład semestralny z "metodyki udzielania porad prawnych.", na którym studenci piszą opinie prawne, rozwiązują kazusy, przygotowują projekty aktów prawnych. Gdańska klinika przygotowała nawet oddzielne pomieszczenie na archiwum, do czego zapewne przyczynił się fakt dobrej współpracy z władzami uczelni. Ubezpieczenie klinika uzyskała korzystając z ubezpieczenia uczelni, tzn. nie jako samodzielny podmiot prawa, lecz jako integralna część Uniwersytetu Gdańskiego.
• Dr Jerzy Ciapała i student Tomasz Oklejak ze Szczecina przybliżyli zasady funkcjonowania kliniki, która działa już od trzech lat w ramach Centrum Edukacji Prawnej. W zeszłym roku 15 studentów prowadziło 100 spraw, w tym roku przyjęto 40 studentów bez podziału na sekcje. Planowane sekcje to: karna, cywilna, administracyjna i ds. cudzoziemców. Od tego roku akademickiego to przedmiot fakultatywny (grupa przedmiotów najmniej punktowana). Nad pracą studentów czuwa dwóch koordynatorów w stopniu doktora, praktyków (radcowie prawni), z którymi studenci konsultują się raz na dwa tygodnie. Od początku semestru przyjęto 110 spraw. W marcu przyszłego roku planują podpisać umowę z RPO, a w przyszłości z Biurem Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców oraz z Fundacją Helsińską.
• Prof. dr hab. Małgorzata Król wraz dwójką studentów prawa z Uniwersytetu Łódzkiego przedstawiła zasady funkcjonowania tamtejszej kliniki. Klinika podzielona jest na sekcje: cywilną, karną, administracyjną i prawa pracy, z tym, że najwięcej spraw napływa z zakresu prawa cywilnego, a w szczególności rodzinnego. Do programu klinicznego w tym roku wybrano 60 studentów IV roku (na semestr letni) i V roku (na semestr zimowy), którzy otrzymują zaliczenie semestralne na podstawie poprowadzenia co najmniej jednej sprawy. Każdy student ma obowiązek raz dziennie odwiedzać klinikę, w celu sprawdzenia poczty. Klientów umawiają dwie osoby, które mają dyżury w siedzibie kliniki.
• Pan Marcin Wieczorek, student V roku prawa, zaprezentował osiągnięcia Kliniki Prawa w Lublinie. Klinika istnieje od 1998 roku, w zeszłym roku studenci prowadzili ponad 100 spraw w trzech sekcjach: prawa pracy, cywilnej i administracyjnej. Nadzór na pracą sekcji sprawują opiekunowie sekcji, co najmniej w stopniu doktora, praktycy (sędziowie, radcowie prawni). Klinika jest przedmiotem fakultatywnym, od przyszłego roku wyżej punktowanym jako przedmiot drugiej grupy. [Wywiązała się dyskusja, którego roku studentów powinno się przyjmować do kliniki, konkluzja jest taka, że to indywidualna sprawa każdego wydziału, min. ze względu na różnice w programach nauczania. Najważniejsze jest, żeby studenci mieli zdane przedmioty niezbędne w sekcji, do której będą należeć.] Dziekan Uniwersytetu w Lublinie podpisał umowę z Prezydentem miasta dotyczącą dyżurów studentów Kliniki Prawa przy radach osiedlowych. Są to zwykle jednorazowe spotkania z klientami, w razie potrzeby kontynuowane w klinice. Jest pomysł podobnej współpracy z Kościołami. Działalność kliniki finansowana jest przez Uniwersytet. Klinika ubezpieczona jest od odpowiedzialności cywilnej oddzielnie od uczelni, jako samodzielny podmiot prawa.
• Pan Marcin Szyguła z Fundacji "Akademia Iuris" z Warszawy, powiedział o działalności pozauniwersyteckiej Kliniki Prawa, którą w 2000 r. założyli min.: prof. Marek Safian, Prof. Andrzej Strzembosz, Prof. Andrzej Zoll. Obecnie klinika w Warszawie ma już 10 punktów, w których porad prawnych udziela ok. 80 wolontariuszy (w 95% to studenci UW). Nie ma podziału na sekcje. Studenci w małych grupach spotykają się na cotygodniowych seminariach. Nadzór sprawują adwokaci lub aplikanci adwokaccy. Fundacja zajmuje się również organizacją praktyk dla studentów kliniki. W przyszłości chcieliby wprowadzić do programu nauczania na WPiA, UW "etykę prawa" jako fakultatywny przedmiot. Nabór studentów klinika prowadzi poprzez rozwieszanie ogłoszeń na Wydziale Prawa. Klinika, na razie nieformalnie, współpracuje z Okręgową Radą Adwokacką. W przyszłości planują sformalizować tę współpracę.
• Pan Bartosz Rwaliński student z Uniwersyteckiej Poradni Prawa z Torunia mówił o tym, że poradnia dociera do klientów poprzez reklamę w lokalnych mediach. Obecnie w poradni jest 32 studentów. Przeciętna ilość spraw to 150 do 200 rocznie. Jest 11 opiekunów merytorycznych, którzy sprawują nadzór nad czteroma sekcjami: karną, administracyjną, cywilną i prawa pracy. Kliniką opiekuje się Pani dr Ewa Bagińska, a patronat sprawuje prof., dr hab. Maria Dragun-Gertner. Dla celów bezpieczeństwa studenci przyjmują klientów parami (najlepiej chłopak, dziewczyna). Prócz tego cały wydział jest monitorowany i jest telefon alarmowy. Studenci sami decydują o tym czy przyjąć sprawę. Raz w tygodniu odbywają się obowiązkowe seminaria dla wszystkich studentów, na których opiekun przedstawia jedną-dwie najciekawsze sprawy. Klinika jest przedmiotem fakultatywnym. Wkrótce planowana jest umowa z RPO.
• Białostocką Klinikę Prawa reprezentowali: asystent Pan Andrzej Sokowicz i student Pan Artur Redziński. Klinika istnieje od 1998 r. i dzieli się na sekcje: 3 prawa cywilnego, karną, administracyjną, prawa podatkowego, prawa pracy i nowo powstałą sekcję ds. uchodźców. W planach jest założenie sekcji prawa medycznego ze względu na ogromne zainteresowanie klientów. Rocznie na jedną sekcję przypada ok. 30-40 spraw. W tym roku przyjęto 60 studentów. Sekretariat prowadzą dwie osoby, które min. zajmują się przydzielaniem spraw. Przewodniczący sekcji (jeden ze studentów), wpisuje sprawy do specjalnego zeszytu, który jest jedynym miejscem gdzie ujawnione są dane osobowe petentów. Do akt trafiają kopie dokumentów z wymazanymi danymi osobowymi. Sprawy są przydzielane również na konwersatoriach. Klinika stworzyła na komisariatach policji w Gdańsku tzw. studenckie punkty informacyjne. Studenci prawa, socjologii, psychologii i pedagogiki udzielają porad min. z zakresu prawa. Rok temu klinika podpisała umowę z RPO.
• Warszawską Klinikę Prawa reprezentowały: koordynatorka sekcji ds. współpracy z NGO Pani Małgorzata Szeroczyńska oraz jej asystentka Pani Monika Zima. Klinika istnieje od 1998 roku. Podział na sekcje: cywilną, prawa pracy, karną, tymczasowo aresztowanych, przemocy w rodzinie, ds. uchodźców oraz sekcję współpracy z NGO, która zajmuje się sprawami z zakresu prawa adm., medycznego, osób niepełnosprawnych itd. Nad sekcjami nadzór sprawuje 7 opiekunów, pracowników UW i PAN-u. W tym roku przyjęto 70 studentów III, IV i V roku(w zależności od sekcji). Klinika pracuje codziennie w godzinach 9.00-16.00. W zeszły roku było 850 spraw, tylko od początku tego roku 450. Najbardziej oblegane są sekcja tymczasowo aresztowanych oraz ds. uchodźców. Każda sekcja liczy ok. 10 osób. Klinika zalicza 4 kredyty tzn. 60 godzin zajęć fakultatywnych. Nabór studentów przeprowadza się dwuetapowo; pierwszy etap polega na złożeniu listu motywacyjnego, zawierającego również informację na temat średniej ocen ze studiów oraz znajomości języków obcych. Drugi etap to spotkanie z psychologiem. W planach jest utworzenie seminarium psychologicznego, które miałoby stanowić warunek przystąpienia do programu Kliniki Prawa.
• Panie Agnieszka Grzywacz i Aneta Frań reprezentowały Klinikę Prawa, która mieści się na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Podział na sekcje: cywilną (17 osób), karną (10 osób), prawa pracy (10 osób) oraz praw człowieka (10 osób). Każda sekcja ma swojego koordynatora, oprócz tego jest 4 prawników praktyków oraz 4 studentów asystentów. Rekrutacje studentów prowadzą koordynatorzy poszczególnych sekcji przeprowadzając rozmowę kwalifikacyjną. Studenci przyjmują klientów parami i prowadza ok. 9 spraw jednocześnie. Co tydzień odbywa się seminarium, na którym studenci wraz z koordynatorem omawiają sprawy, bez podanych danych osobowych, (tylko sygnatura akt). Studenci przygotowują broszurki informacyjne, które wręczają klientom, kiedy nie mogą ich przyjąć z powodu natłoku spraw. Sekretariat pracuje codziennie w godzinach 10.00-15.00. Klinika zalicza 6 pkt, co oznacza, że to przedmiot najwyżej punktowany. Klinika prowadzi kuratele dla osób nieznanych z miejsca pobytu, obecnie ok. 43 kurateli. Organizowane są 3-tygodniowe praktyki dla studentów kliniki w Nowym Jorku i Waszyngtonie. Klinika jest jednostką administracyjną uczelni, w związku, z czym wszystkie umowy, rachunki podpisane przez prof. Szewczyk trafiają do działu finansowego uczelni. Działalność kliniki finansowana jest przez WPiA UJ, Fundację Forda, Fundację „Wolność” oraz Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców. Pomysł na przyszłość to stworzenie bazy danych organizacji dla potrzeb Klinik Prawa, aby odsyłać klientów w konkretne miejsce, gdzie uzyskają fachową pomoc.
• Pan Paweł Williński, członek zarządu FUPP opowiedział pokrótce o poznańskiej Klinice Prawa, której przedstawiciel nie dotarł na spotkanie. Nadzór na Kliniką Prawa w Poznaniu sprawuje Dr Knopek. Podział na sekcje: cywilną, prawa pracy, administracyjną i karną. Opiekę nad poszczególnymi sekcjami sprawują doktoranci i adiunkci. Klinika zalicza 8 punktów, tzn. dwa konwersatoria lub wykłady fakultatywne. W tym roku do kliniki przyjęto 40 studentów.

   

Kolejnym etapem spotkania była dyskusja na temat oczekiwań od FUPP oraz nakreślenie strategicznych zadań na przyszłość. Dyskusję prowadzili Prezes FUPP Filip Czernicki i Członek Zarządu FUPP Izabela Gajewska-Kraśnicka. Uczestnicy spotkania za Silne strony programu klinicznego uznali to, że program:

• łączy różne dziedziny prawa
• niesie pomoc osobom potrzebującym
• stanowi sposób nauczania praktycznego poprzez bezpośredni kontakt studenta z klientem
• uwrażliwia na problemy społeczne studentów jako przyszłych praktykujących prawników

Słabe strony to:

• brak zaplecza do prowadzenia kliniki, problemy lokalowe
• problemy finansowe, brak środków na pomoce naukowe, np. LEX-a
• trudności z nadzorem działalności studentów
• niestety zbyt często nieprzychylne stanowisko Rady Wydziału

Szanse, które stwarza program to:

• poprawa wizerunku prawnika
• ugruntowanie tradycji i prestiżu programu klinicznego w Polsce
• nawiązanie współpracy z korporacjami

Zagrożenia to:

• problemy organizacyjne i administracyjne
• większe zaangażowanie studentów przy mniejszym zainteresowaniu pracowników naukowych
• konkurencja z radami adwokackimi i radcowskimi

Ostatni etap spotkania poprowadził Członek Zarządu FUPP Filip Wejman, który mówił o celach i programie rozwoju FUPP oraz poradni prawnych. W szczególności na temat:

• Stosunków z korporacjami zawodowymi - czy jest to obecnie problem?
• Czy możliwe jest uzyskanie trwałego finansowania z własnego uniwersytetu? Będzie to bardziej prawdopodobne, jeżeli korporacje zawodowe zaakceptują poradnie.
• Działalność poradni w sądzie - kuratele, poradnia jako stowarzyszenie.
• Czy celowa byłaby wizyta przedstawiciela FUPP w dziekanatach lub na spotkaniu dziekanów, które planowane jest na wrzesień przyszłego roku w Lublinie?
• Jak to zrobić, żeby kliniki nie zamierały w czasie sesji i wakacji?

Do 15 stycznia 2003 r. Kliniki Prawa mają podjąć decyzję, kto chciałby przystąpić do grupy roboczej, która zajęłaby się pracami legislacyjno-prawnymi w imieniu klinik.

Do 15 stycznia 2003 r. Kliniki Prawa mają delegować osoby, które wezmą udział w szkoleniu zorganizowanym przez FUPP, na "specjalistę ds. badań i rozwoju". Osoby te zostaną przeszkolone z zakresu księgowości i zdobywania funduszy, zarządzania i administracji biurowej, narzędzi ewaluacji i planowania działalności.