XVIII Ogólnopolska Konferencja Uniwersyteckich Poradni Prawnych

Szczegóły

poniedziałek, 17 września 2012

Czternaście lat temu, w maju 1998 r. w Szczecinie, Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Szczecin, zorganizowało konferencję pod tytułem: „Reforma edukacji prawniczej. Rozwój idei uniwersyteckich poradni prawnych”. Precedensowa tematyka oraz połączenie przedsięwzięcia z Ogólnopolskim Zjazdem Dziekanów Wydziałów Prawa i Ogólnopolskim Zjazdem Zrzeszenia Prawników Polskich, pozwoliły na podjęcie poważnej dyskusji na temat rozwoju edukacji klinicznej w Polsce. Konferencja dała asumpt do swoistego zrewolucjonizowania systemu nauczania prawa na polskich uczelniach wyższych, wprowadzając do tradycyjnej formuły wykładowej elementy kształcenia praktycznego, a także wskazała drogę ku realizacji wizji uniwersytetu, żywo reagującego na potrzeby społeczności lokalnych.

Odbywająca się w dniach 13–16 września 2012 r. w Szczecinie i Świnoujściu XVIII Ogólnopolska Konferencja Uniwersyteckich Poradni Prawnych, połączona z Międzynarodową Konferencją „Rozwój i nowoczesne trendy w edukacji prawniczej” (International Conference „Development and new trends in legal education”) oraz dorocznym Ogólnopolskim Zjazdem Dziekanów Uniwersyteckich Wydziałów Prawa, była nie tylko kontynuacją dotychczasowych żywych dyskusji nad metodami kształcenia przyszłych prawników, ale również formą podsumowania dotychczasowej, swoistej „rewolucji”. Organizatorami przedsięwzięcia byli: Stowarzyszenie Edukacji Społecznej i Prawnej „Ius et Ratio”, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, Fundacja Uniwersyteckich Poradni Prawnych oraz Global Alliance for Justice Education. Udział w nim wzięło 61 przedstawicieli klinik prawa z całego świata – Białorusi, Chorwacji, Czech, Hiszpanii, Rosji, Republiki Południowej Afryki, Słowacji, Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, Ukrainy, Tajlandii oraz Włoch, oraz 14 delegatów polskich uniwersyteckich poradni prawnych.

Konferencja rozpoczęła się w dniu 13.09.2012 r. w Szczecinie. Następnego dnia, uczestnicy Konferencji wypłynęli statkiem w rejs Odrą do Świnoujścia, gdzie swoje obrady rozpoczęli wcześniej Dziekani, biorący udział w Ogólnopolskim Zjeździe Dziekanów Uniwersyteckich Wydziałów Prawa. Trwający blisko 4 godziny rejs był okazją do podsumowania dotychczasowego rozwoju klinik prawa na świecie i popularyzacji idei kształcenia, opartego na kontakcie z drugim człowiekiem i jego realnymi problemami. Dyskusja merytoryczna przetkana była sentymentalną nutą z uwagi na to, że część uczestników Konferencji brała również udział w spotkaniu, które odbyło się w 1998 r.

W Świnoujściu uczestnicy Konferencji spotkali się z Dziekanami uniwersyteckich wydziałów prawa na wspólnym panelu dyskusyjnym, poświęconym nowym trendom w edukacji prawniczej oraz wartości kształcenia klinicznego. Filip Czernicki, Prezes Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych, powitał zebranych Gości, odnosząc się ponownie do wydarzeń sprzed 14 laty, skutkujących utworzeniem klinik prawa przy każdym uniwersyteckim wydziale prawa w Polsce. Podkreślił, iż obecnie Polska jest krajem, w którym funkcjonuje jedna z najlepiej ocenianych sieci uniwersyteckich poradni prawnych na świecie. Następnie głos oddał moderatorowi dyskusji, dr hab. prof. US Zbigniewowi Kuniewiczowi, Dziekanowi Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, gospodarzowi Ogólnopolskiego Zjazdu Dziekanów Uniwersyteckich Wydziałów Prawa. Uczestnicy panelu: prof. Leah Wortham (profesor prawa w The Catholic University of America w Waszyngtonie), prof. Frank Bloch (ekspert w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, jeden z liderów międzynarodowego ruchu klinicznego oraz członków-założycieli Globar Alliance for Justice Education), prof. Edwin Rekosh (fundator oraz dyrektor wykonawczy PILnet – Global Network for Public Interest) oraz prof. Maria Szewczyk (profesor prawa karnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego), w swych wystąpieniach przybliżyli zgromadzonym ideę edukacji klinicznej oraz historię rozwój tego ruchu na świecie i w Polsce. Nadto podkreślali, iż tradycyjne nauczanie prawa karnego, międzynarodowego, administracyjnego, oparte o formułę wykładową powinno zostać wzbogacone o aktywne metody nauczania prawa, stosowane w procesie kształcenia studentów w ramach klinik prawa. Po zakończeniu ożywionej dyskusji uczestnicy połączonych Konferencji brali udział w przedstawieniu teatralnym, przygotowanym specjalnie na tę okazję przez doskonałego szczecińskiego aktora Michała Janickiego. Wieczór zwieńczyła uroczysta kolacja, w trakcie której uczczono 10-lecie działalności Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych. Prezes Fundacji, Filip Czernicki, podziękował za dotychczasową współpracę wszystkim entuzjastom i propagatorom idei ruchu klinicznego, w tym również Dziekanom wydziałów prawa w Polsce, którzy stale wspierają działalność uniwersyteckich poradni prawnych. Nie obyło się bez degustacji rocznicowego tortu. Pozostała część wieczoru upłynęła uczestnikom Konferencji na ożywionych dyskusjach, odbywających się przy akompaniamencie muzyki klasycznej w wykonaniu kwartetu smyczkowego.

Trzeci dzień Konferencji obfitował w zajęcia warsztatowe. Równolegle prowadzone były dwa rodzaje zajęć o odmiennej tematyce, dzięki czemu uczestnicy mogli sami wybierać w których warsztatach wezmą udział, zgodnie z własnymi preferencjami i potrzebami. Zajęcia, prowadzone w języku angielskim, przeprowadzili: Lusine Hovhannisian, Marguerite Angelari, dr Marta Skrodzka, Atanas Politov, Vitězslav Dohnal, prof. Catherine Klein, prof. Leah Wortham, prof. Małgorzata Król, prof. David Mcquoid-Mason, Bruce Lasky, Wendy Morrish, prof. José García Añón, dr Maxim Tomoszek, Magdalena Ustaborowicz, prof. Arkady Gutnikov, prof. Jonny Hall, dr Magdalena Olczyk, Liubou Krasnitskaya, Yuliya Khvatsik, Katarzyna Furman-Łajszczak, prof. Frank Bloch, prof. Edwin Rekosh oraz Filip Czernicki. Wyliczenie to obrazuje zaangażowanie w prowadzenie warsztatów wielu trenerów wywodzących się z różnych państw, różnych ośrodków akademickich, których połączyła idea kształcenia klinicznego i bezpłatnego poradnictwa prawnego. Tematyka spotkań oscylowała wokół modeli edukacji klinicznej, popularyzacji w jej ramach idei pro bono oraz kształtowania pożądanych postaw etycznych, form współpracy klinik i  prawniczych samorządów zawodowych, realizacji programu „Street Law” (w Polsce znane także jako ”Prawo na co dzień”), psychologicznych umiejętności niezbędnych w pracy w klinikach, technik motywacyjnych i ewaluacyjnych studentów, działających w uniwersyteckich poradniach prawnych oraz zarządzania kliniką.

Cykl warsztatów zwieńczył kolejny wspólny panel dyskusyjny uczestników Konferencji oraz Ogólnopolskiego Zjazdu Dziekanów Uniwersyteckich Wydziałów Prawa. Moderowana przez Filipa Czernickiego dyskusja panelowa z udziałem Prof. Marii Szewczyk (Uniwersytet Jagielloński), Prof. Frank Bloch (Vanderbilt University Law School, USA), Prof. David McQuiod-Mason (The University of KwaZulu-Natal, RPA). skupiła się wokół wizji przyszłości profesjonalnych zawodów prawniczych oraz nowych wyzwań dla kształcenia adeptów prawa na studiach wyższych, wobec zmieniających się wymagań rynkowych i społecznych. Uczestnicy debaty byli zgodni, iż zapoczątkowana 14 lat temu reforma studiów prawniczych, winna być kontynuowana poprzez ukierunkowanie systemu kształcenia na nauczanie praktyczne. Reformę w tym duchu implikują nie tylko zmiany na rynku usług prawniczych ale także, a może przede wszystkim, zmiany potrzeb społecznych, z którymi winny korespondować nowoczesne ośrodki akademickie. Za wskazane i konieczne uznano dalsze organizowanie konferencji poświęconych tematyce reformy edukacji prawniczej, w trakcie których możliwy będzie dyskurs przedstawicieli tradycjonalnego środowiska akademickiego, przywiązanego do formuły wykładowej i środowiska nowatorskiego, wywodzącego się z różnych ośrodków uniwersyteckich, zlokalizowanych w różnych krajach. By wytrwać w tym postanowieniu stworzenia swoistej platformy dyskusyjnej oraz w celu dalszego propagowania upraktycznienia kształcenia adeptów prawa w trakcie Konferencji powołano do życia European Network for Clinical Legal Education (ENCLE), będącą zrzeszeniem klinik prawa działających w Europie.

Tegoroczna Konferencja, odbywająca się w Szczecinie i Świnoujściu była kolejnym krokiem milowym dla rozwoju idei nauczania klinicznego w Polsce. Stanowiła nie tylko forum wymiany poglądów pomiędzy przedstawicielami klinik z całego świata, ale i pole do polemiki z antagonistami wprowadzania do systemu edukacji prawników elementów praktycznych. Nadto pozwoliła na sformułowanie postulatów de lege ferenda oraz powołanie do życia ENCLE, która niewątpliwie odgrywać będzie nieocenioną rolę w dalszym rozwoju klinik prawa w Polsce i Europie.

Przedsięwzięcie zostało zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu udzielonemu przez: Fundusz Wyszehradzki (Visegrad Fund), Fundację Uniwersyteckich Poradni Prawnych, Open Society Justice Initiative, Krajową Izbę Radców Prawnych, Okręgową Radę Adwokacją w Szczecinie, Przedsiębiorstwo Budowlane Ciroko sp. z o.o., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, PwC, SALANS. Nadto wsparcia instytucjonalnego, poprzez objęcie Konferencji patronatami honorowymi, udzielili: Prezes Trybunału Konstytucyjnego prof. Andrzej Rzepiński, Minister Sprawiedliwości Jarosław Gowin, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego prof. Roman Hauser, Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej adw. Andrzej Zwara, Prezes Krajowej Izby Radców Prawnych mec. Maciej Bobrowicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Ogierd Geblewicz, Prezydent Miasta Szczecin Piotr Krzystek oraz Prezydent Miasta Świnoujście Janusz Żmurkiewicz.

W imieniu organizatorów serdecznie dziękuję wszystkim uczestnikom Konferencji, w szczególności trenerom za doskonale przygotowane zajęcia warsztatowe i ciekawe wystąpienia. Żywię nadzieję, iż rozbudzona na nowo w czasie Konferencji wola dokonywania reform w systemie edukacji prawniczej zaowocuje konkretnymi zmianami w systemie kształcenia i zapewni polskim uczelniom prawniczym pozycję lidera na polu stosowania nowoczesnych form kształcenia prawników.

Martyna Bohdal

• « poprz.
• nast. »