Współpraca Rzecznika Praw Obywatelskich ze Studenckimi Poradniami Prawnymi

Szczegóły

czwartek, 12 grudnia 2013

Rzecznik Praw Obywatelskich, na podstawie art. 17a Ustawy z dn. 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 14 poz. 147), współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, i innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami na rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela.

Rzecznik Praw Obywatelskich objął swym patronatem studenckie poradnie prawne oraz sieć biur porad obywatelskich, których działalność przyczynia się do podnoszenia świadomości prawnej i obywatelskiej osób świadczących pomoc oraz jej beneficjentów. Działalność studenckich poradni prawnych oraz prowadzących podobną działalność organizacji pozarządowych jest niezwykle ważna, zwłaszcza w sytuacji braku systemu informacji o prawie, który odpowiadałby społecznemu zapotrzebowaniu. "Klinika prawa" to także miejsce zdobywania pierwszych kwalifikacji zawodowych, umiejętności stosowania wiedzy teoretycznej w praktyce, ćwiczenie wrażliwości społecznej, tak ważnej dla godnego wykonywania zawodu prawnika.

Rzecznik Praw Obywatelskich zawarł Porozumienia o współpracy w dziedzinie ochrony praw i wolności człowieka i obywatela z 13 studenckimi poradniami prawnymi, a także z Fundacją Academia Iuris, Stowarzyszeniem Biuro Bezpłatnej Pomocy Prawnej w Prudniku, Dolnośląskim Stowarzyszeniem Pomocy Ofiarom Przestępstw "Karta 99" we Wrocławiu oraz ze Związkiem Biur Porad Obywatelskich. W maju 2016 roku Pan dr Adam Bodnar odnowił współpracę z Fundacją Uniwersyteckich Poradni Prawnych podpisują Porozumienie o współpracy.

Współpraca podejmowana jest w celu:

• zwiększenia dostępu każdej osoby do informacji o jej prawach i środkach ochrony,
• realizacji zadań w dziedzinie edukacji prawnej w zakresie ochrony praw i wolności człowieka i obywatela oraz przestrzegania ich przez organy władzy publicznej,
• podwyższenia poziomu wiedzy zawodowej i profesjonalnych umiejętności praktycznych stron, doskonalenia mechanizmów działania w dziedzinie ochrony praw człowieka i podstawowych wolności,
• stworzenia warunków dla lepszego kształcenia studentów w dziedzinie pomocy prawnej,
• wymiany doświadczeń i informacji w zakresie efektywnej ochrony praw człowieka i obywatela.

Wzajemne świadczenie pomocy w ramach posiadanych przez strony kompetencji odbywa się m. in. poprzez wymianę materiałów o charakterze analitycznym i informacyjnym (poradnie otrzymują nieodpłatnie publikacje Biura Rzecznika Praw Obywatelskich: Biuletyn-Materiały, Informacja o pracy RPO - kwartalnik, inne publikacje nieperiodyczne) oraz wspólne organizowanie seminariów, konferencji i szkoleń. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich umożliwia również, w miarę swoich możliwości, odbycie praktyk. O praktyki w Biurze mogą ubiegać się studenci Wydziałów Prawa i Administracji IV i V roku studiów. Pierwszeństwo mają studenci działający w poradniach prawnych. W latach 2001-2005 Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich wydało w serii "Informator RPO" ponad 50 poradników opracowanych przez studentów działających w studenckich poradniach prawnych (w większości przez studentów z poradni Uniwersytetu Jagiellońskiego). Niektóre poradniki zamieszczone są na stronie internetowej Rzecznika Praw Obywatelskich w części e-Poradniki RPO. Ponadto poradnie prawne przekazują sprawy, które ich zdaniem wymagają podjęcia przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Są to zarówno sprawy klientów studenckich poradni prawnych, przekazane za zgodą tych osób, jak również sprawy o charakterze generalnym, np. dotyczące niewłaściwej praktyki urzędów lub potrzeby zmiany określonych przepisów prawa. Informacje, które Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje od poradni są niezwykle cennym źródłem wiedzy na temat stanu przestrzegania praw obywateli, pozwalają na formułowanie wniosków i ocen dotyczących funkcjonowania obowiązującego prawa oraz problemów wynikających w procesie jego stosowania.

Więcej informacji na stronie www.brpo.gov.pl.

Wnioski i zapytania dotyczące współpracy Rzecznika Praw Obywatelskich ze studenckimi poradniami prawnymi prosimy kierować na adres e-mail Pani Anny Czubińskiej-Durki: aTen adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. , bądź na adres pocztowy:

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
Al. Solidarności 77
00-090 Warszawa

Poradnie Prawne za granicą

Szczegóły

czwartek, 12 grudnia 2013

Pierwsze wzmianki o klinicznym nauczaniu prawa pochodzą z początku XX wieku, kiedy informacje o udzielaniu osobom niezamożnym porad prawnych przez studentów pojawiły się w rosyjskich i amerykańskich periodykach prawniczych.

Z biegiem lat program rozwinął się najbardziej w Stanach Zjednoczonych. W zdecydowanej większości amerykańskich wydziałów prawa funkcjonują kliniki i są na stałe wpisane w program studiów. Poradnie grupuje Stowarzyszenie Klinicznej Edukacji Prawniczej (Clinical Legal Education Association).

W Ameryce Łacińskiej program kliniczny z powodzeniem funkcjonuje w Argentynie, Chile oraz Peru. Jedna poradnia działa w mieście Meksyk.

Na kontynencie azjatyckim kliniki są zorganizowane w Indonezji, Filipinach, Tajlandii, Bangladeszu, Indiach. Program kliniczny rozwija się także w Chinach.

Zobacz informację na temat edukacji klinicznej na Uniwersytecie Ekonomii i Prawa Zhongnan - w języku angielskim Clinical Legal Education At Zhongnan University of Economics & Law >>>

Zintegrowany program nauczania prawa za pośrednictwem poradni prawnych działa także na 16 uczelniach australijskich.

Najbardziej rozwinięty system poradni prawnych w Afryce istnieje w Republice Południowej Afryki. Kliniki działają tam pod auspicjami Stowarzyszenia Uniwersyteckich Instytucji Pomocy Prawnej (South African University Law Clinics Association). W innych państwach kontynentu (np. w Nigerii) program kliniczny rozwija się według wzorów zaczerpniętych z RPA (Network of University Legal Aid Institutions).

Zobacz sprawozdanie z wizyty badawczej Uniwersyteckie Poradnie Prawne w RPA. >>>

Program klinicznego nauczania prawa na Wydzialach Prawa w Nigerii >>>

W Europie program nauczania prawa na poradniach prawnych rozwinięty jest najbardziej w środkowo-wschodniej części kontynentu. Kliniki działają w Polsce, Rosji, Bułgarii, Czechach, Chorwacji, Macedonii, Serbii i Czarnogórze oraz Słowacji, a także na Ukrainie, Białorusi, Łotwie, Litwie, w Armenii, Azerbejdżanie i Mołdawii. Europejskie kliniki prawa oraz organizacje klicznie są zrzeszone w European Network for Clinical Legal Education.

Więcej i klinicznym ruchu prawniczym >>>

Nauczanie kliniczne jest mniej popularne w krajach Europy Zachodniej. Najsilniejszy ruch kliniczny działa w Wielkiej Brytanii, gdzie istnieje Organizacja Klinicznej Edukacji Prawniczej (Commonwealth Clinical Legal Education Association). Pojedyncze kliniki znajdują się także w Holandii i Belgii.

Dowiedz się więcej o Amsterdam International Law Clinic w Holandii >>>

W ostatnim czasie dostrzec można zainteresowania tworzeniem poradni prawnych przy uczelniach wyższych we Włoszech, Hiszpanii, Francji i Niemczech gdzie studenci kliniczni utworzyli stowarzyszenie klinik prawa (Bund Studentischer Rechtsberater). Osoby zaangażowane w ich tworzenie czerpią z doświadczeń i rad twórców Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych - między innymi podczas warsztatowych wizyt, jakie odbywają w naszym kraju.

Uniwersyteckie Poradnie Prawne w Polsce - lista kontaktowa

Szczegóły

czwartek, 12 grudnia 2013

Standardy działalności Uniwersyteckich Poradni Prawnych

Szczegóły

niedziela, 1 grudnia 2013

Tekst jednolity przyjęty przez
Radę Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych
na mocy uchwały nr 9/2014 z dnia 08.03.2014 r.

1. Poradnia zapewnia rzetelność świadczonych usług.
   1. Poradnia organizuje z uwzględnieniem kalendarza akademickiego co najmniej cotygodniowe seminaria poświęcone omówieniu spraw, nad którymi obecnie pracuje Poradnia lub jej jednostka organizacyjna.
   2. Poradnia nie dopuszcza do przeciążenia studentów i osób ich nadzorujących nadmierną liczbą spraw, w sposób który mógłby zagrażać jakości świadczonych usług. Kierownik Poradni ustala maksymalną liczbą spraw prowadzonych przez jednego studenta.
   3. Poradnia szkoli studentów w zakresie etyki zawodów prawniczych, techniki rozmowy z klientem oraz pisania opinii.
2. Poradnia zapewnia nadzór kadry dydaktycznej nad studentami.

1. Działalnością Poradni kieruje kierownik Poradni, którym jest samodzielny pracownik naukowy. Sprawuje on nadzór nad działalnością administracyjną Poradni oraz ogólny nadzór merytoryczny nad świadczoną przez Poradnię pomocą prawną.
2. Kierownik Poradni może powierzać czynności z zakresu nadzoru nad studentami innym pracownikom naukowo-dydaktycznym lub naukowym uczelni, doktorantom uczelni, a także adwokatom lub radcom prawnym.
3. Kierownik poradni oraz osoby działające z jego upoważnienia na mocy punktu B mogą przy realizacji swoich obowiązków korzystać z pomocy organizacyjno-technicznej innych osób.
4. Poradnia współpracuje z adwokatem lub radcą prawnym powierzając mu czynności z zakresu nadzoru nad studentami lub umożliwiając studentom konsultacje z nim.
5. Jedna osoba nie może sprawować bezpośredniego nadzoru nad większą liczbą studentów niż 16.
6. Student Poradni w ciągu roku akademickiego prowadzi co najmniej 2 sprawy klientów, którym udziela odpowiedniej pomocy prawnej.

3. Pomoc prawna świadczona w ramach poradni jest nieodpłatna.
4. Poradnia zapewnia niezbędną poufność w ramach świadczonych usług. W trakcie seminariów nie ujawnia się nazwisk klientów, chyba że jest to konieczne.
5. Poradnia zapewnia bezpieczeństwo dokumentów powierzonych przez klienta; Poradnia nie przyjmuje od klientów oryginałów dokumentów. Dokumentacja prowadzonych spraw jest przechowywana w miejscu wyłącznie dostępnym dla kierownika Poradni i upoważnionych przez niego osób.
6. Poradnia prowadzi sekretariat w zakresie odpowiadającym rozmiarom i charakterowi jej działalności.
   1. Poradnia prowadzi sekretariat w zakresie swoich możliwości finansowych, z tym że:

1. istnieje miejsce, w którym klient może uzyskać informacje o stanie jego spraw prowadzonych przez Poradnię; sekretariat czynny jest we wszystkie dni robocze przez co najmniej godzinę lub jeżeli nie jest to możliwe – w regularnie wyznaczonych porach, jednak co najmniej dwa razy w tygodniu, a w okresach przerw akademickich – co najmniej raz w tygodniu, w obu przypadkach co najmniej przez godzinę; Poradnia informuje klientów o godzinach otwarcia sekretariatu;
2. co najmniej jedna osoba zajmuje się w sposób stały prowadzeniem spraw administracyjnych i sekretarskich w Poradni.

7. Przed przyjęciem sprawy poradnia informuje klienta na piśmie o zasadach świadczenia pomocy prawnej przez poradnię, a w szczególności o tym, że:

1. sprawę będzie prowadził student,
2. student oraz pracownik poradni nie może odmówić złożenia zeznań dotyczących prowadzonej sprawy oraz odpowiedzi na pytanie sądu, prokuratora lub innego uprawnionego organu,
3. poradnia nie prowadzi spraw, w których działa adwokat lub radca prawny reprezentujący klienta,
4. klient może poinformować co do sposobu udzielonej mu pomocy prawnej Zarząd Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych,
5. porady udzielane są wyłącznie na piśmie,
6. poradnia prowadzi sprawy wyłącznie osób, których sytuacja finansowa nie pozwala na pokrycie kosztów odpłatnej pomocy prawnej.

1. Przed przyjęciem sprawy Poradnia wręcza klientowi na piśmie ww. informacje, a następnie odbiera podpisane przez klienta oświadczenie, że zapoznał się z wręczonymi mu informacjami.
2. Poradnia pozostawia na stałe klientowi egzemplarze wręczonych mu dokumentów zawierające wymienione informacje.
3. Formularz informacyjny zawiera aktualny adres, adres poczty elektronicznej oraz numer faksu Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych.
4. Poradnia nie udziela porad ustnie nawet w wypadkach nie cierpiących zwłoki lub błahych.
5. Studenci Poradni mogą reprezentować klientów przed sądem lub organem jako ich pełnomocnicy lub kuratorzy, jeżeli przepisy prawa taką możliwość przewidują.
6. Punktów A-C nie stosuje się, gdy klientem jest osoba nieznana z miejsca pobytu, której student Poradni  jest  kuratorem wyznaczonym przez sąd.

8. Poradnia przeprowadza procedurę kwalifikacyjną klientów poradni, mającą na celu ustalenie, że sytuacja majątkowa klienta nie pozwala mu na skorzystanie z odpłatnej pomocy prawnej; w razie ujawnienia okoliczności świadczących o tym, że klient może korzystać lub korzysta z odpłatnej pomocy adwokata lub radcy prawnego, poradnia niezwłocznie rezygnuje z prowadzenia sprawy.
   1. Przed przyjęciem sprawy Poradnia odbiera od klienta oświadczenie, że sytuacja finansowa nie pozwala mu na skorzystanie z odpłatnej pomocy prawnej.
   2. W wypadku powzięcia wątpliwości co do rzetelności oświadczenia klienta Poradnia występuje o udzielenie dodatkowych wyjaśnień i ewentualne ich udokumentowanie. W wypadku odmowy udzielenia wyjaśnień lub ich udokumentowania Poradnia rezygnuje z prowadzenia sprawy.
   3. Badając sytuację finansową klienta Poradnia uwzględnia nie tylko wartość, ale i płynność jego majątku. Dopuszczalne jest udzielenie pomocy prawnej osobie, której majątek nie jest płynny, pomimo że wartość majątku jest istotna. Brak płynności zachodzi, jeżeli jest spełniona przynajmniej jedna z poniższych przesłanek:
      1. zbycie przedmiotów wchodzących w skład majątku klienta powodowałoby szczególnie istotne trudności egzystencjalne dla niego lub bliskich osób (np. mieszkanie, w którym mieszka klient; przedmioty niezbędne do wykonywania zawodu);
      2. pomoc prawna potrzebna jest niezwłocznie, a klient wykaże, że przedmiotu nie można zbyć w tym terminie; a klient nie posiada innych składników majątku.
   4. Przepis nie stosuje się, gdy klientem jest osoba nieznana z miejsca pobytu, dla której student Poradni działa jako kurator wyznaczony przez sąd.
9. Poradnia prowadzi, w zakresie dopuszczonym przepisami prawa, system informacji o klientach, gwarantujący zminimalizowanie ryzyka konfliktu interesów.
   1. Poradnia prowadzi spis swoich obecnych i dotychczasowych klientów.
   2. Przed udzieleniem pomocy prawnej Poradnia ustala, czy w sprawie nie istnieje konflikt interesu. W wypadku ustalenia ryzyka konfliktu interesów Poradnia nie przyjmuje sprawy. Jeżeli nadal prowadzi sprawę drugiej strony konfliktu, to rezygnuje również z tej sprawy. W wypadkach wyjątkowych Poradnia może nie zrezygnować z prowadzenia wcześniej przyjętej sprawy, jeżeli spełniona jest którakolwiek z poniższych przesłanek:
      1. Poradnia nie uzyskała żadnych istotnych informacji o sprawie od drugiej strony konfliktu;
      2. Druga strona konfliktu wystąpiła do Poradni w celu spowodowania konfliktu.
   3. Poradnia nie prowadzi spraw, w których może wystąpić konflikt interesu klienta z interesem:
      1. uczelni, przy której działa Poradnia,
      2. osoby należącej do personelu Poradni lub jej studenta,
      3. pracownika wydziału prawa uczelni, przy której działa poradnia.
10. Działalność poradni podlega ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej, przy czym suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość 10.000 EURO.
    1. Umowę ubezpieczenia zawiera uczelnia jako ubezpieczający.
    2. Ubezpieczonymi są: uczelnia, studenci oraz personel Poradni.
    3. Przed podjęciem świadczenia pomocy prawnej na rzecz klienta Poradnia odbiera od klienta pisemne oświadczenie, że godzi się on na wyłączenie odpowiedzialności odszkodowawczej z wyjątkiem wyrządzenia mu szkody z winy umyślnej.
    4. Suma gwarancyjna w wymienionej wysokości obejmuje odpowiedzialność odszkodowawczą za każde poszczególne zdarzenie.
11. Poradnia przekazuje Fundacji do dnia 31 lipca każdego roku informację o działalności obejmującą:

1. ilość i rodzaj prowadzonych spraw,
2. informację o liczbie studentów i opiekunów,
3. informację o dodatkowych sukcesach i osiągnięciach.

12. Standardy 1 A, 1 C, 7 A - C, 9 A, objęte są do 1 listopada 2003 okresem przejściowym,
    o którym mowa w § 26 ust. 4 Statutu Fundacji.