Page 30 - Klinika nr 39–40 (44–45)/2025

WPŁYW KLINIK NA PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZNĄ

Funkcjonowanie wybranych

klinik prawa w Stanach

Zjednoczonych (relacja

mgr Małgorzata Giemza*
z wywiadu z Profesor Courtney

Cross i Profesor Ingrid Eagly)

a działalność wybranych poradni

prawnych na polskich uczelniach

wyższych

Kliniki prawa w Polsce i Stanach Zjednoczonych jest znacznie szerszy – mogą oni m.in. uczestniczyć w rozprawach
Kliniki prawa jako istotny element edukacji prawniczej oraz po- i przesłuchaniach klientów, obok profesjonalnych pełnomocników,
7
mocy prawnej pro bono odgrywają kluczową rolę zarówno w Pol- wspierani przy tym oczywiście przez opiekuna danej kliniki prawa .
1
sce, jak i w Stanach Zjednoczonych . Pomimo wspólnego celu, Artykuł ten, oparty na wywiadach przeprowadzonych poprzez
jakim jest wspieranie studentów prawa w zdobywaniu praktycz- platformę Google Meet z dwiema znamienitymi profesorami
nych umiejętności oraz dostarczanie bezpłatnej pomocy prawnej z uczelni w Stanach Zjednoczonych, ma na celu ukazanie różnic
osobom w trudnej sytuacji materialnej, różnice w funkcjonowaniu i podobieństw, przy jednoczesnym podkreśleniu unikalnych cech
tych instytucji są wyraźne i wynikają z odmiennych tradycji praw- funkcjonowania klinik prawa na obu kontynentach. Pierwszy wy-
nych, systemów edukacyjnych oraz kulturowych. wiad odbył się 27.6.2024 r. z prof. Courtney Cross prowadzącą Do-
8
W Polsce kliniki prawa działają przy uniwersytetach i są integralną mestic Violence Law Clinic na University of Nevada, Las Vegas, tj. kli-
częścią programów nauczania, jednak przeznaczone są dla osób nikę wspierającą głównie ofiary przemocy domowej. Drugi wywiad
szczególnie zainteresowanych tego typu zajęciami. Studenci i stu- odbył się 11.7.2024 r. z prof. Ingrid Eagly prowadzącą Criminal
9
dentki, pod okiem doświadczonych profesorów i profesorek oraz Defense Clinic na University of California, Los Angeles, tj. klinikę
praktyków, zdobywają doświadczenie przez bezpośredni kontakt wspierającą głównie osoby skazane w zakresie prawa karnego i imi-
z klientami , co umożliwia im nabycie praktycznych umiejętności, gracyjnego. Profesor Eagly i prof. Cross zgodziły się odpowiedzieć
2
3
takich jak sporządzanie pism czy rozmowa z klientem . Praca stu-
dentów i studentek jest w znacznej mierze samodzielna, a jej wy- 7 F. Zoll, B. Namysłowska-Gabrysiak, Metodologia klinicznego nauczania prawa, r.
nikiem jest głównie sporządzenie kompleksowej opinii prawnej , VI, w: D. Łomowski (red.), Ł. Bojarski (opr.), Studencka poradnia prawna: idea, or-
4
którą klient otrzymuje w ramach świadczonej pomocy prawnej . ganizacja, metodologia, Warszawa: Fundacja Uniwersyteckich Poradni Prawnych
5
2003, s. 232–233.
W Stanach Zjednoczonych kliniki prawa mają znacznie dłuższą tra- 8 Profesor Courtney Cross zdobywała edukację na UC San Diego (B.A.), NYU School
dycję i szeroką autonomię w zakresie oferowanych usług, a ich rola of Law (J.D.) oraz Georgetown University Law Center (LL.M.). Jej prace ukazywa-
w edukacji prawniczej jest często bardziej rozbudowana, obejmuje ły się w czołowych przeglądach prawniczych, takich jak University of California
– Davis Law Review, Washington & Lee Law Review, Washington Law Review
różnorodne dziedziny prawa oraz współpracę z lokalnymi społecz- i Utah Law Review. Pracowała m.in. jako Associate Professor of Clinical Legal
nościami . Studenci w ramach oferowanej pomocy prawnej działają Instruction i dyrektor Domestic Violence Law Clinic na University of Alabama
6
School of Law, uczyła w Civil Litigation Clinic na University of Denver oraz była
podobnie do polskich studentów, jednak wachlarz ich możliwości Clinical Teaching Fellow w Domestic Violence Clinic na Georgetown University.
Przed karierą akademicką, profesor Cross pracowała jako Equal Justice Works/
* Magister nauk prawnych (Uniwersytet Warszawski), LL.M. University of Califor- AmeriCorps Fellow oraz adwokat w organizacji non-profit wspierającej powrót
nia, Berkeley School of Law. kobiet do społeczeństwa po odbyciu kary w Waszyngtonie.
1 M.J. Skrodzka (red.), System poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce 9 Profesor Ingrid Eagly jest absolwentką Princeton University i Harvard Law Scho-
Wdrażanie rozwiązań modelowych 2014, s. 9–10. ol. W przeszłości była asystentką sędziego D.H. Coara w Sądzie Okręgowym USA
2 K.J. Furman, Wizyta studyjna jako element szerzenia idei edukacji klinicznej, w Chicago. Przed podjęciem pracy akademickiej, prof. Eagly była stypendystką
w: B. Namysłowska-Gabrysiak, K. Syroka-Marczewska, A. Walczak-Żochowska (red.), Skadden w Legal Assistance Foundation of Chicago (LAF), stypendystką Sorosa
Prawo wobec problemów społecznych. Księga Jubileuszowa Profesor Eleonory w Coalition for Humane Immigrant Rights of Los Angeles (CHIRLA) oraz adwo-
Zielińskiej, Warszawa 2016, s. 928–930. katem w Federal Public Defender w Los Angeles. Swoje doświadczenie zdobywała
3 M. Klauze, Kilka słów o klinikach prawa, w: Filozofia publiczna i edukacja demo- także na University Of Pennsylvania Carey Law School jako Visiting Professor of
kratyczna 2013, t. 2, Nr 2, s. 51. Law. Jej publikacje ukazały się w Stanford Law Review, Yale Law Journal, Univer-
4 M. Król (red.), Opinie prawne w praktyce, Warszawa 2020, s. 3–10. sity of Pennsylvania Law Review, California Law Review, NYU Law Review, Law
5 Ibidem, s. 67. & Society Review oraz Texas Law Review. W 2017 r. otrzymała nagrodę UCLA
6 S. Wizner, The law school clinic: Legal Education In The Interests Of Justice, For- za wybitne osiągnięcia w nauczaniu. Obecnie jest stypendystką stypednium Full-
dham Law Review 2001–2002, Nr 70, s. 1933–1934. brighta oraz Senior Fellow w UNICEF.
26 KLINIKA Nr 39–40 (44–45)/2025 fupp.org.pl