Page 28 - Klinika nr 39–40 (44–45)/2025

WPŁYW KLINIK NA PRZYSZŁOŚĆ SPOŁECZNĄ

prawna ofiar handlu ludźmi, oraz praca nad zmianą prawa, które sposób można pomóc takiej osobie oraz niejednokrotnie współ-
52
jest krzywdzące dla ofiar, (m.in. daje możliwość deportacji takiej pracy z innymi sekcjami działającymi w klinice .
osoby do kraju pochodzenia), działania przed ONZ w celu zaprze- Warto dodać, że analiza danych pochodzących z rocznych sprawoz-
stania osadzania dzieci w więzieniach dla dorosłych, prowadzenie dań działalności uniwersyteckich poradni prawnych, prowadzona
znaczących spraw dot. przemocy domowej, (z której jedna zakoń- przez FUPP, pokazuje, że wśród rodzajów spraw rozpatrywanych
czyła się przed SN oraz skargą kliniki do Komitetu Przeciwko Tor- przez polskie poradnie w roku akademickim 2022/2023 były
turom ONZ na Stany Zjednoczone z powodu niewykonywania sprawy związane z przemocą wobec kobiet – 8 na łącznie 2 379
przepisów przeciwko przemocy domowej); włączyła się też w dzia- spraw przyjętych w Polsce, chociaż w latach wcześniejszych liczba
łania zmierzające do pociągnięcia do odpowiedzialności osób sto- ta bywała wyższa: np. 12 w 2019/2020, 17 w 2011/2012 czy nawet
sujących przemoc wobec syryjskich kobiet poprzez dokumentację 42 w 2004/2005 . Szczegółowe dane z poszczególnych poradni
53
i zgłaszanie przypadków do odpowiednich organów. Studenci dzia- wskazują, że w 2022/2023 sprawy takie pojawiły się w poradniach
54
łają również w celu zwalczania i zadośćuczynienia dla tzw. child sol- działających na Uniwersytecie Jagiellońskim , WSPiA Rzeszow-
55
56
diers, czyli dzieci zmuszanych przez związki militarne do udziału skiej Szkoły Wyższej , Uniwersytecie Warszawskim i Fundacji
w konfliktach zbrojnych . Academia Iuris . Problematyka dyskryminacji ze względu na płeć
57
47
obejmuje naturalnie znacznie szerszy zakres niż przemoc wobec
Kliniki gender justice w Polsce kobiet i plasuje się często w obszarach działalności więcej niż jednej
W polskim systemie nauczania klinicznego występuje zazwyczaj dziedziny prawa.
struktura organizacyjna poradni w formie wyodrębniającej sek-
cje . Analiza stron internetowych 28 poradni prawnych działają- Podsumowanie
48
cych obecnie w Polsce, wskazanych przez FUPP pozwala na stwier- Klinik gender justice w Stanach Zjednoczonych stanowią już rozwi-
dzenie, że w każdej z poradni występują typowe sekcje szerokich niętą formę działalności poradniczej na uczelniach prawniczych,
obszarów prawa, takie jak np. sekcja prawa cywilnego czy karnego, cieszą się dużym zakresem działań, odpowiadając na lokalne po-
jednak niektóre z poradni powołały do życia sekcje wyspecjalizo- trzeby i zawężając dowolnie specyfikę przyjmowanych spraw – jest
wane, np. sekcja prawo uchodźców w Studenckiej Poradni Praw- to zgodne z dość szeroką możliwością interpretacji samego poję-
nej na Wydziale Prawa w Białymstoku, na SWPS w Warszawie, cia gender justice. W tłumaczeniu na j. polski mówimy o nierówno-
czy na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL ści płci, jednak niektóre kliniki określają swój zakres tematyczny
w Lublinie. Na Wydziale Prawa i Administracji UKSW w Warszawie jako działania w zakresie ogólnie pojętych nierówności. W takim
działa sekcja ds. praw uchodźców, cudzoziemców i osób niepełno- przypadku możemy zastanowić się, czy tak naprawdę ich obszaru
sprawnych. Jest także sekcja praw obywatelskich w Studenckiej Po- działań nie można by było włączyć w zakres tematyczny Human
radni Prawnej na Uniwersytecie Andrzeja Frycza Modrzewskiego Rights Clinics (czy odpowiednio sekcji zajmujących się prawami
w Krakowie. Są sekcje street law – w poradniach wydziałów prawa człowieka). W mojej ocenie sprowadzenie obszaru działania klinik
w Gdańsku i Poznaniu. Uczelnia Łazarskiego w Warszawie z kolei do ogólnej dyskryminacji, nie powoduje zawężenia ich specjaliza-
prowadzi sekcję praw ucznia. Istnieją także sekcje praw człowieka, cji, a czyni niesprecyzowanym zakres spraw, z którymi można się
np. w Poradni Prawnej na Uniwersytecie Gdańskim. Natomiast do nich zwrócić. Z punktu widzenia osoby nieznającej prawa opis
tylko jedna klinika w Polsce prowadzi sekcję zajmującą się konkret- obszaru działalności danej kliniki powinien być napisany w sposób
nie dyskryminacją ze względu na płeć. Sekcja ta działa przy Klinice zrozumiały i prosty. Nadmierne nadbudowanie treści może znie-
Prawa Uniwersytetu Warszawskiego . Sposób jej funkcjonowania chęcić lub też przestraszyć osobę potrzebującą pomocy. Z tego też
49
wyróżnia się na tle innych klinik, ponieważ jest w niej promowane powodu wydawałoby się zasadnym wprowadzenie zmian w tym
holistyczne podejście do każdej ze spraw . Na początku swojej obszarze.
50
działalności osoba studiująca, biorąca udział w programie klinicz- W Polsce problematyka dyskryminacji ze względu na płeć stano-
nego nauczania, uczestniczy w specjalnych zajęciach, na których wić powinna szczególny obszar zainteresowania poradni prawnych.
uczy się, w jaki sposób pracować z klientem. Warto zauważyć, iż Dane FUPP dot. sekcji w poradniach wskazują, że o ile działają
sprawy, z którymi mogą mierzyć się osoby decydujące się na dzia- ogólne sekcje, a nawet sekcje praw człowieka, o tylet trudno o wą-
łalność w tej sekcji, mogą dotyczyć szczególnie wrażliwych kwestii, skie konkretne specjalizacje dot. dyskryminacji, chociaż sprawy
w których należy wykazać się empatią oraz zrozumieniem. Z tego związane z przemocą wobec kobiet obecne są w praktyce klinicz-
też powodu kolejnym zadaniem studenta/-ki jest udział w spo- nej. Poradnia prawna działająca na Wydziale Prawa i Administracji
tkaniach z przedstawicielami różnych organizacji, którzy prowa- Uniwersytetu Warszawskiego stworzyła pierwszą sekcję ds. dys-
dzą szkolenia z zakresu umiejętności miękkich oraz opowiadają kryminacji ze względu na płeć. Wypracowano w niej odpowiednią
o praktycznych aspektach pracy z np. ofiarami przemocy . Do- metodę kształcenia, a studenci mierzą się w niej z interesującymi
51
piero po uzyskaniu teoretycznej wiedzy z zakresu nie tylko prawa, sprawami. Warto rozważyć utworzenie podobnych sekcji na in-
ale również aspektów socjologicznych i psychologicznych, możliwa nych uniwersytetach. Z jednej strony problem nierówności płci
jest praca z klientem. Wskazać również należy na wyjątkowość tej nadal istnieje, w szczególności w sferze ekonomicznej, zdrowotnej
kliniki pod względem spraw, z którymi można się do niej zgłosić.
Bowiem szeroko pojęta dyskryminacja ze względu na płeć wymaga 52 B. Namysłowska-Gabrysiak, Rola klinik prawa w kształceniu przyszłych prawniczek
od studenta/-ki krytycznego myślenia w zakresie tego, w jaki i prawników w zakresie problematyki przeciwdziałania dyskryminacji ze względu
na płeć, Klinika 2021, Nr 29–30, s. 14.
53 Roczne sprawozdanie z działalności uniwersyteckich poradni prawnych w roku
47 Zob. Our Projects – CUNY School of Law. akademickim 2022/23 przygotowane przez Fundację Uniwersyteckich Poradni
B. Namysłowska-Gabrysiak (red.), Studencka Poradnia Prawna. Podręcznik dla opie- Prawnych, Slajd Nr 28–29 oraz 39, źródło: fupp.org.pl/kliniki-prawa/publikacje/
48
kunów, Warszawa 2009, s. 3. raporty [dostęp: 10.10.2024 r.].
Zob. źródło: fupp.org.pl/kliniki-prawa/kliniki-w-polsce [dostęp: 5.10.2024 r.]. Ibidem, slajd 67.
49 54
50 J. Berg-Bajraszewska, Teaching gender discrimination issues at Warsaw University 55 Ibidem, slajd 91.
Legal Clinicin the context of rape crime cases, Klinika 2022, Nr 33–34, s. 3. 56 Ibidem, slajd 114.
51 Ibidem, s. 4. 57 Ibidem, slajd 118.
24 KLINIKA Nr 39–40 (44–45)/2025 fupp.org.pl