W dniach 25-27 listopada 2011 roku w Lublinie na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej odbyła się XVI Ogólnopolska Konferencja Uniwersyteckich Poradni Prawnych. Jej organizatorem była Uniwersytecka Studencka Poradnia Prawna działająca przy Wydziale Prawa i Administracji UMCS przy współpracy Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych. Wsparcia finansowego udzieliła organizatorom Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności w ramach programu Obywatel i Prawo VI, administrowanego przez Instytut Spraw Publicznych oraz Wydział Prawa i Administracji UMCS. W Konferencji uczestniczyli Opiekunowie, Koordynatorzy, Asystenci i Studenci większości Klinik Prawa z Polski, a także goście z Białorusi i Ukrainy. W uroczystej inauguracji wzięli udział również mec. Piotr Sendecki, Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Lublinie, mec. dr Arkadiusz Bereza, Dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych, mec. Bożena Zybura, Przewodnicząca Lubelskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych.
Przewodnim tematem Konferencji była problematyka nauczania klinicznego w systemie edukacji prawniczej. Uroczystego otwarcia obrad dokonał prof. dr hab. Ryszard Szczygieł, Prorektor UMCS. Mowy powitalne wygłosili dr hab. Andrzej Jakubecki prof. nadzw., Prodziekan WPiA oraz dr Wojciech Dziedziak, Opiekun Uniwersyteckiej Studenckiej Poradni Prawnej UMCS.
Dr hab. Andrzej Korybski prof. nadzw. (UMCS) wygłosił wykład inaugurujący pt. Kształcenie kliniczne na studiach prawniczych w świetle reformy Prawa o szkolnictwie wyższym. Tezy swojego wystąpienia Prelegent oparł na założeniu, że miejsce kształcenia klinicznego na studiach prawniczych zależy w dużym stopniu od prawno-instytucjonalnych regulacji szkolnictwa wyższego, a także od rozwiązań ustawodawczych dotyczących dostępu do zawodów prawniczych. Swoją uwagę skoncentrował na obszernej nowelizacji ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, stanowiącej w swych zasadniczych rozwiązaniach konsekwencję realizacji tzw. procesu bolońskiego w polskim systemie szkolnictwa wyższego. Następnie rozważył nowe możliwości i ograniczenia, jakie rozwiązania te stworzyły dla polskiego ruchu studenckich klinik i poradni prawnych, a w szczególności:
Następnie głos zabrał dr Jacek Janowski (UMCS), który wygłosił referat nt. Kształtowania się specjalizacji informatyczno-prawnej w klinicznym nauczaniu prawa. W swym przemówieniu zwrócił uwagę, iż w związku z dynamicznym rozwojem administracji i gospodarki elektronicznej, należy spodziewać się dalszego skomplikowania stosunków prawnych i procedur administracyjnych. Podkreślił jednocześnie, że brak jest w programach kształcenia akademickiego przedsięwzięć nastawionych na przygotowanie do działania w warunkach technologicznie zaawansowanego otoczenia prawnego. Nie sprzyja to tworzeniu, stosowaniu i przestrzeganiu prawa oraz funkcjonowaniu przyjaznej administracji publicznej. Po wygłoszonych referatach wśród uczestników i zaproszonych gości wywiązała się ożywiona dyskusja.
Po jej zakończeniu Filip Czernicki - Prezes Zarządu FUPP, przedstawił sprawozdanie z działalności wszystkich Poradni Prawnych funkcjonujących w Polsce w roku akademickim 2010/2011.
W dalszej kolejności miała miejsce prezentacja w formie multimedialnej Poradni będącej gospodarzem Konferencji. Przedstawione zostały rozwiązania organizacyjne, kierunki rozwoju Poradni oraz plany na bieżący rok akademicki.
W drugim dniu zajęcia odbywały się w dwóch grupach: pierwsza obejmowała pracowników naukowo-dydaktycznych, druga studentów. Zajęcia w pierwszej grupie rozpoczęły się krótkim wystąpieniem dra hab. Jana Olszewskiego prof. nadzw., Opiekuna Poradni Prawnej Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Zajęcia warsztatowe dla pracowników naukowo-dydaktycznych były zatytułowane Warsztat nauczyciela klinicznego. Jak prowadzić, motywować i oceniać studentów i zostały przeprowadzone przez dr Magdalenę Olczyk (Akademia Leona Koźmińskiego) oraz mgra Tomasza Srokę (Uniwersytet Jagielloński). W czasie zajęć dyskutowano nad próbą wypracowania obiektywnych kryteriów oceny pracy studenta zaangażowanego w działalność poradni. Stanowiska dyskutujących były zbieżne, na ocenę tę powinny składać się co najmniej dwa elementy: przede wszystkim poziom merytoryczny i formalny opinii prawnej sporządzanej przez studenta oraz jego osobiste zaangażowanie w działalność poradni (liczba spraw, którymi student zajmował się w danym roku akademickim, terminowość i rzetelność), dodatkowe prace podejmowane przez studenta (np. przy organizacji konferencji, symulacji rozpraw sądowych). Kolejnym zagadnieniem była próba ustalenia kryteriów kwalifikacyjnych, jakie student powinien spełniać, aby zostać przyjętym do poradni.
Jak mocno podkreślał mgr Tomasz Sroka od studenta winno wymagać się samodyscypliny, skrupulatności oraz wykonywania poleceń przełożonych. Biorący udział w dyskusji podkreślali, że student powinien być w miarę możliwości odporny na stres, posiadać umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach, zwłaszcza w kontaktach z klientami. Podniesiono również, iż podczas rekrutacji do poradni trudno wskazać, czy kandydat dysponuje właśnie takimi umiejętnościami. Komisja rekrutacyjna nie ma bowiem pełnej możliwości weryfikacji. Stąd konieczność przeprowadzenia szkoleń dla studentów przyjętych do poradni, zwłaszcza w zakresie kontaktów z klientami i radzenia sobie ze stresem.
Zajęcia warsztatowe dla studentów zostały przeprowadzone przez prof. Delaine'a Swensona (Katolicki Uniwersytet Lubelski) oraz dr Tomasza Sieniowa (Katolicki Uniwersytet Lubelski). Ich celem było przygotowanie studentów do poradnictwa. Uczestnicy warsztatów mieli okazję zapoznać się z tzw. metodą IRAC, czyli podstawowymi zasadami budowania analizy prawnej. Omówione zostały poszczególne etapy tej metody: Issue, Rule, Analysis, Conclusion.
Warsztaty w całości odbywały się w języku angielskim. Każdy etap podparty był odpowiednim kazusem. Najpierw studenci w grupach mieli go opracować, a później przystępowano do dyskusji ogólnej. Druga część warsztatów poświęcona była technikom skutecznego przeprowadzania negocjacji. Omówione zostały podstawowe zasady i rodzaje tych technik. Każdy uczestnik miał również możliwość przekonania się, do jakiej kategorii negocjatora byłby zakwalifikowany. Zajęcia dodatkowo były uatrakcyjnione krótkimi anegdotami Prowadzącego o swojej pracy w Stanach Zjednoczonych. Dało to studentom możliwość szerszego spojrzenia na problemy związane z wykonywaniem zawodów prawniczych. Studenci wyrażali ogromne zadowolenie z przeprowadzonych warsztatów. Zwrócili uwagę przede wszystkim na przyjazną atmosferę zajęć oraz na wykorzystanie różnych innowacyjnych sposobów nauczania przez Prowadzących, które jeszcze bardziej przyczyniły się do wzrostu zainteresowania omawianą tematyką.
W przerwie między zajęciami warsztatowymi goście zostali zaproszeni na przedstawienie artystyczne w wykonaniu Zespołu Tańca Ludowego UMCS oraz Studenckiego Koła Historyków Satyryków UMCS. Mieli także okazje zwiedzić siedzibę Poradni Prawnej Organizatorów i miasteczko akademickie UMCS.
W ostatnim dniu Konferencji odbyło się wspólne spotkanie uczestników, na którym poszczególne Poradnie Prawne przedstawiały najciekawsze sprawy. Spotkanie poprowadził adw. Filip Wejman, Członek Zarządu FUPP. Najpierw przedstawiciel każdej z Poradni referował stan faktyczny sprawy. Później rozpoczynała się dyskusja, której celem było przedstawienie możliwych rozwiązań prawnych w omawianej sprawie. W następnej kolejności Poradnia Prawna, która przedstawiała sprawę podawała jej końcowe rozwiązanie.
Ostatnim punktem programu Konferencji było wystąpienie Natalii Mileszyk, która przy wsparciu FUPP i BABSEA CLE realizowała projekt, mający na celu podniesienie wiedzy kobiet tajskich w zakresie ich praw zagwarantowanych w międzynarodowych unormowaniach, a ponadto przybliżyła zasady funkcjonowania programu klinicznego w Tajlandii.
Po tym wystąpieniu Prezes Zarządu FUPP przedstawił plany Fundacji na najbliższy czas. Zachęcał do zgłaszania projektów przez obecnych gości, którymi Fundacja mogłaby w przyszłości się zająć. Podziękował również, Organizatorom Konferencji za jej profesjonalne przygotowanie.
Na zakończenie Organizatorzy podziękowali Uczestnikom za udział w Konferencji.
W imieniu Organizatorów
Dr Małgorzata Szustek-Janowska
Tomasz Mikociak